Thai VS International STEM Education

13-15 สิงหาคม 2561 1st I AM STEM Conference จ.ขอนแก่น

ในฐานะนักวิชาการ ได้มีส่วนร่วมในการสนับสนุนคุณครู และ ศน. จำนวน 20 คนเข้านำเสนอผลงานในการประชุมวิชาการระดับนานาชาติ The 5th International ASEAN Comparative Educational Research Network 2018 และ The 1st International Annual Meeting on STEM Education (I AM STEM) 2018 ซึ่งสพฐ. ร่วมกับ ASEAN Comparative Educational Research Network (ACER-N) สมาคมวิทยาศาสตรศึกษา (ประเทศไทย) มหาวิทยาลัยขอนแก่น Universiti Kebangsaan ประเทศมาเลเซีย Universitas Negeri Padang สาธารณรัฐอินโดนีเซีย Sekolah Tinggi Agama Islam Negeri (Stain) Sorong สาธารณรัฐอินโดนีเซีย Thai Nguyen University of Education, Hanoi National University of Education และ Can Tho University สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม ได้จัดการประชุมวิชาการระดับนานาชาติ ณ โรงแรมอวานี จังหวัดขอนแก่น ในวันที่ 13 – 15 สิงหาคม 2561 

สิ่งที่ได้เรียนรู้จากร่วมงาน คือ

STEM Education เป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้ที่นิยมใช้ในหลายประเทศเนื่องจากมีความเชื่อว่าสามารถนำไปใช้พัฒนากระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียนได้เป็นอย่างดี ตลอดจนมีความโดดเด่นด้านการออกแบบเชิงวิศวกรรม ซึ่งสามารถฝึกฝนกระบวนการทำงานตลอดจนขั้นตอนวิธีที่เหมาะสมในการกระทำเรื่องต่าง ๆ แต่อย่างไรก็ตามจากประสบการณ์การเข้าร่วมการนำเสนอแนวทางการจัดการเรียนรู้ STEM Education ในระดับชาติและนานาชาติ พบว่ามีข้อพึงระวังดังต่อไปนี้

1. STEM เป็น กระบวนการที่ดีสำหรับพัฒนาการคิดของนักเรียน แต่ต้องตั้งเป้าหมายในการจัดการเรียนรู้ให้ชัดเจน และอย่าลืมว่า STEM เป็นเพียงเครื่องมือหนึ่งเท่านั้น ไม่ใช่เป้าหมายในการพัฒนา เพราะเป้าหมายที่แท้จริงของการเรียนรู้คือการพัฒนาของนักเรียน

2. ความแตกต่างที่สำคัญอย่างมากของ STEM ไทย กับต่างชาติ คือ สถานการณ์ที่ถูกนำมาใช้ โดยต่างชาติจะใช้สถานการณ์จริงที่อยู่ในท้องถิ่น ใกล้ตัว และเป็นปัญหาที่ต้องถกเถียง ขบคิด ไม่มีคำตอบตายตัว มาใช้ เช่น สถานการณ์ที่วาฬตายเพราะกินถุงพลาสติก แล้วให้นักเรียนเรียนรู้โดยใช้กระบวนการของ STEM ต่อจากเรื่องนั้น

3. Technology ใน STEM ไม่ใช่แค่การสืบค้น เพราะการสืบค้นเป็นเพียงการเพิ่มองค์ความรู้ในศาสตร์ทางวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์เท่านั้น แต่ Technology สามารถเป็นได้หลากหลายทั้งผลผลิตที่ได้จากการแก้ปัญหา ทั้งเครื่องมือ หรือแม้กระทั่งการเรียนรู้สมบัติของวัสดุที่นำมาแก้ปัญหา

4. การให้ Feedback ต่อผู้เรียนเป็นเรื่องสำคัญ แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดไม่ใช่ Feedback จากครู แต่เป็น Feedback จากตัวผู้เรียนเพื่อพัฒนางานของตนเอง ดังนั้น เมื่อครูต้องการประเมินงานของนักเรียนต้องเปิดโอกาสให้นักเรียนสะท้อนการทำงานของตนในแง่มุมต่าง ๆ ในช่วงแรกอาจใช้เวลาค่อนข้างมาก แต่ท้ายที่สุดจะเผ็นประโยชน์ในระยะยาว

5. K P A เป็นสิ่งที่ต่างชาติพูดถึงน้อยมาก ส่วนใหญ่เป็นคำว่า Competency (สมรรถนะ) ซึ่งมีความสำคัญต่อชีวิตจริงมากกว่า เพราะเป็นการนำ K P A ผสมผสานไปใช้ในสถานการณ์ที่เกิดขึ้น โดยต่างชาติจะเริ่มสอนด้วยสถานการณ์จริง และจบด้วยการเอาไปใช้ในชีวิตจริง ทำให้คำถามว่าเรียนไปเพื่ออะไรเลยน้อยลง 

6. การจัดการเรียนรู้แบบ STEM Education ใช้เวลาค่อนข้างมาก รวมทั้งมีปัญหาสะสมในโรงเรียนไทยหลายประการ แต่ปัญหาในโรงเรียน เช่น เวลาไม่พอ เด็กอ่านไม่ออก อ่านไม่คล่องมีทุกประเทศ เพียงแต่แนวทางการแก้ปัญหาของต่างชาติ เป็นการแก้ปัญหาแบบองค์รวม ร่วมกันทั้งระบบ มีความร่วมมือในการแก้ปัญหาผู้เรียนของครู ผู้บริหาร และผู้เกี่ยวข้องอื่น ๆ ดังนั้น หากคุณครูทุกท่านใช้กระบวนการ PLC อย่างเหมาะสม อาจเป็นแนวทางหนึ่งในหนทางที่เป็นไปได้สำหรับการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน

7. สิ่งหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้กระบวนการ คือ การใช้ภาษาเพื่อการสื่อสารโดยเฉพาะการสื่อสารด้วยภาษาต่างประเทศ ที่จริงแล้วคนไทยมีองค์ความรู้ และความโดดเด่นด้านความคิด แต่เราสื่อสารได้เพียงคนไทยด้วยกัน แต่หากต้องการสื่อสารกับคนทั้งโลก ต้องเอาชนะกำแพงความกลัวด้านภาษา มีชาวต่างชาติคนหนี่งบอกผมว่า “Do you know? The origin of STEM education is USA that use English language. If you talk the topics of STEM in Thai you can talk with 100000-200000 people. But if you talk that in English you can talk with billions people. Teacher is the role model of the students. If you shy, your student shy. At first begin with yourself”

          ข้อพึงระวังทั้งหลายนี้เป็นความท้าทายอย่างยิ่งของคุณครูที่จำเป็นต้องใช้ความพยายามและอดทนอย่างสูงในหลาย ๆ ข้อ แต่เดิมพันของเรา คือ ทักษะการคิดและการทำงานของเด็กไทย ขอเป็นกำลังใจให้คุณครูทุกคนครับ

Big challenge! 

Big dream! 

Big goal!